1. Tiêu chuẩn nghèo tại Việt Nam, Mỹ, EU và Trung Quốc

Dưới đây là thông tin về tiêu chuẩn nghèo và ước tính số lượng, tỷ lệ phần trăm dân số sống dưới mức nghèo tại Việt Nam, Mỹ, EU và Trung Quốc, với bản viết lại chi tiết hơn:

1.1. Việt Nam

Tiêu chuẩn nghèo tại Việt Nam được xác định theo Quyết định số 24/2021/QĐ-TTg, phân theo khu vực nông thôn và thành thị:

• Nông thôn: Hộ có thu nhập dưới 1,5 triệu đồng (khoảng 60 USD)/người/tháng.
• Thành thị: Hộ có thu nhập dưới 2 triệu đồng (khoảng 80 USD)/người/tháng.

Ngoài thu nhập, tiêu chuẩn nghèo đa chiều còn xét đến các yếu tố như nhà ở, giáo dục, y tế.

• Số lượng: Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê Việt Nam năm 2022, có khoảng 6,7 triệu người sống dưới mức nghèo.
• Tỷ lệ: Khoảng 6,3% dân số thuộc diện nghèo, nhưng ở nông thôn con số này cao hơn so với thành thị.

1.2. Mỹ

Tại Mỹ, tiêu chuẩn nghèo được xác định bởi Federal Poverty Level (FPL). Năm 2023:

• Cá nhân: Thu nhập dưới 14.580 USD/năm.
• Gia đình bốn người: Thu nhập dưới 30.000 USD/năm.

Tiêu chuẩn này thay đổi theo quy mô gia đình và khu vực sống (ví dụ, các khu vực đô thị lớn như New York hay California có mức chi phí sinh hoạt cao hơn).

• Số lượng: Theo số liệu từ Cục Thống kê Mỹ năm 2022, khoảng 37,9 triệu người sống dưới mức nghèo.
• Tỷ lệ: Khoảng 11,6% dân số.

1.3. Liên minh châu Âu (EU)

Tại EU, tiêu chuẩn nghèo thường được tính là thu nhập dưới 60% mức thu nhập trung vị quốc gia. Tỷ lệ này thay đổi theo từng quốc gia:

• Ví dụ, tại Đức và Pháp, ngưỡng nghèo dao động khoảng 12.000-15.000 EUR/năm cho một cá nhân.
• Ở các nước Đông Âu như Romania, ngưỡng này có thể thấp hơn, khoảng 5.000-7.000 EUR/năm.
• Số lượng: Khoảng 95,4 triệu người tại EU sống dưới mức nghèo vào năm 2022.
• Tỷ lệ: Khoảng 21,7% dân số của toàn EU thuộc diện nghèo hoặc có nguy cơ nghèo.

1.4. Trung Quốc

Trung Quốc đã thay đổi tiêu chuẩn nghèo trong những năm gần đây. Năm 2020, chính phủ Trung Quốc xác định tiêu chuẩn nghèo quốc gia là thu nhập dưới 4.000 nhân dân tệ (khoảng 560 USD hoặc 47 USD/tháng)/năm, chủ yếu tập trung vào khu vực nông thôn.

• Số lượng: Theo báo cáo chính phủ năm 2021, Trung Quốc đã “xóa nghèo tuyệt đối”, nhưng ước tính có khoảng 10-12 triệu người vẫn sống dưới ngưỡng nghèo tùy theo tiêu chuẩn địa phương.
• Tỷ lệ: Khoảng 0,8% dân số, mặc dù tỷ lệ này có thể cao hơn ở các vùng sâu vùng xa và khu vực nông thôn.

1.5. So sánh:

• Việt Nam: Tỷ lệ nghèo ước tính 6,3% với khoảng 6,7 triệu người sống dưới mức nghèo.
• Mỹ: Tỷ lệ nghèo 11,6% với khoảng 37,9 triệu người.
• EU: Tỷ lệ nghèo hoặc nguy cơ nghèo 21,7% với 95,4 triệu người.
• Trung Quốc: Tỷ lệ nghèo 0,8%, với khoảng 10-12 triệu người sống dưới ngưỡng nghèo (theo tiêu chuẩn địa phương).

Tiêu chuẩn nghèo tại mỗi quốc gia không chỉ phụ thuộc vào thu nhập, mà còn gắn liền với điều kiện sống, chi phí sinh hoạt và các yếu tố xã hội khác.

2. Tiêu chuẩn nghèo khi người dân sống tự cung tự cấp

Nếu người dân sống theo mô hình tự cung tự cấp và phụ thuộc ít vào tiền, tiêu chuẩn nghèo cần được đánh giá trên nhiều phương diện khác ngoài thu nhập tiền mặt. Khi cuộc sống chủ yếu dựa vào tài nguyên tự nhiên hoặc sản xuất nội bộ, họ có thể ít cần đến tiền cho các nhu cầu cơ bản như thực phẩm, nước uống, và nhà ở. Tuy nhiên, vẫn có một số yếu tố cần xem xét:

2.1. Khái niệm nghèo trong bối cảnh tự cung tự cấp

• Tự cung tự cấp: Là khi người dân tự sản xuất thực phẩm, nước uống, điện năng, và các nhu cầu cơ bản khác mà không phụ thuộc nhiều vào thị trường. Họ có thể sống tại vùng nông thôn hoặc những cộng đồng khép kín, tự cung cấp các nhu cầu thiết yếu.
• Trong bối cảnh này, tiêu chuẩn nghèo không chỉ đánh giá qua thu nhập mà còn qua khả năng tiếp cận các dịch vụ cơ bản như chăm sóc y tế, giáo dục, nước sạch, và các dịch vụ công cộng khác.

2.2. Các yếu tố xác định nghèo trong tự cung tự cấp

Ngay cả khi người dân cần ít tiền mặt, tiêu chuẩn nghèo có thể dựa trên các yếu tố sau:

• Tiếp cận dịch vụ y tế: Mặc dù người dân tự cung tự cấp, họ vẫn cần tiếp cận các dịch vụ y tế khi xảy ra vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nếu họ không có đủ tiền để chi trả cho các dịch vụ này, họ có thể được xem là nghèo theo tiêu chuẩn hiện đại.
• Giáo dục: Dù tự cung tự cấp, nếu con cái không có khả năng tiếp cận giáo dục chất lượng hoặc không đủ tiền mua sách vở, đồng phục, hoặc trang thiết bị học tập cần thiết, đó cũng là dấu hiệu của nghèo.
• Cơ sở hạ tầng: Ngay cả khi họ tự sản xuất thực phẩm và nước uống, khả năng tiếp cận đường sá, điện, internet hoặc các tiện ích hiện đại khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và là yếu tố xác định nghèo đa chiều.
• An toàn thực phẩm và thiên tai: Hệ thống tự cung tự cấp có thể dễ bị ảnh hưởng bởi thiên tai như lũ lụt, hạn hán hoặc bệnh dịch. Nếu người dân không có khả năng dự trữ hoặc tiếp cận các nguồn cung ứng bên ngoài, họ có thể rơi vào diện nghèo bền vững.

2.3. Tiêu chuẩn nghèo trong mô hình tự cung tự cấp

Với những người tự cung tự cấp, tiêu chuẩn nghèo cần phản ánh sự tiếp cận với các nhu cầu cơ bản và khả năng đối phó với các khủng hoảng thay vì chỉ dựa vào thu nhập. Các yếu tố để đo lường có thể bao gồm:

• Khả năng tự túc trong cung cấp thực phẩm và nước sạch.
• Khả năng tiếp cận các dịch vụ giáo dục và y tế.
• Chất lượng nhà ở và các tiện nghi cơ bản như điện, nước sạch.
• Khả năng chống chọi với thiên tai và các biến cố bất ngờ.

Ví dụ:

• Một hộ gia đình tự cung tự cấp nhưng không có tiền để chi trả cho các nhu cầu y tế khi cần thiết có thể vẫn được coi là nghèo, dù thu nhập của họ gần như không có.
• Họ cũng có thể bị coi là nghèo nếu không có khả năng tiếp cận các dịch vụ giáo dục, ngay cả khi họ có đầy đủ thức ăn và nước uống.

2.4. Mô hình đo lường nghèo đa chiều (Multidimensional Poverty Index – MPI)

Trong các trường hợp tự cung tự cấp, chỉ số nghèo đa chiều (MPI) có thể phù hợp hơn so với chỉ tiêu thu nhập. MPI đánh giá sự thiếu hụt của một cá nhân hoặc hộ gia đình theo nhiều khía cạnh khác nhau:

• Y tế: Khả năng tiếp cận dịch vụ y tế và điều kiện sức khỏe.
• Giáo dục: Tiếp cận giáo dục và khả năng học tập của trẻ em.
• Tiêu chuẩn sống: Chất lượng nhà ở, tiếp cận nước sạch, điện, vệ sinh.

2.5. Kết luận:

Đối với người dân sống tự cung tự cấp, tiêu chuẩn nghèo không thể chỉ dựa vào mức thu nhập tiền mặt. Cần xem xét đến khả năng tiếp cận các dịch vụ thiết yếu, khả năng tự túc, và mức độ dễ bị tổn thương trước các biến cố bất ngờ. Họ có thể không cần nhiều tiền, nhưng nếu thiếu tiếp cận y tế, giáo dục, hoặc hạ tầng cơ bản, họ vẫn có thể được coi là sống dưới mức nghèo đa chiều.